"'Politiek is niet het uitoefenen van, of strijden om de macht', maar het tegenovergestelde 'het bestaat uit het reconfigureren van de rede, het verstandige, betreffende de bestaande orde.' De droom van een geslaagd politiek kunstwerk is in feite de droom van het verstoren van de relatie tussen het zichtbare, zegbare, en het denkbare zonder de voorwaarden van een boodschap als een voertuig te gebruiken. Het is een droom van kunst die in de vorm van een breuk met de logica van betekenisvolle situaties, betekenis genereert."[1]
Mijn naam is Edwin Stolk, voor ik naar de kunstacademie ging kreeg ik een militaire training en werkte ik in de transportsector. Hier ligt de basis van mijn maatschappelijk geëngageerde kunstenaarspraktijk. Cultuur betekent gedeelde betekenis waarbij iedereen kan meedoen. In de praktijk merk ik dat dit vaak niet vanzelfsprekend is. Als ik het woord 'kunst' laat vallen voel ik niet zelden een bepaalde afstand. Dat is toch opmerkelijk als je bedenkt dat de wereld vooral een visuele ervaring is? Daarom ben ik een artistieke dienstverlener, samen met anderen organiseer ik op verschillende locaties kunstprojecten rond maatschappelijke vraagstukken. Bij deze projecten werk ik nauw samen met mijn vrouw Hristina Tasheva die het werk documenteert.
Op de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag (2002 – 2007) ontdekte ik o.a. de filosofische theorieën van Maurice Merleau Ponty. Ik herkende mezelf in zijn beschrijving van de schilder Paul Cezanne en de kunstenaar als radicale fenomenoloog. Hij gaf richting aan mijn denken over de rol van wetenschap. Het was Merleau Ponty die het belang van een 'voor-wetenschappelijke' benadering beschreef in relatie tot 'realiteit'. Als mens zijn we geen 'object' in-, maar verbonden mét en dus beschikbaar áán de wereld. Niets bestaat zomaar in of op zichzelf. Daarom richt ik mij op contextafhankelijke kunstprojecten die vaak tijdelijk tot stand komen vanuit bijzondere samenwerkingsverbanden.
Kwantumwetenschapper David Bohm waarschuwde al in de jaren negentig dat we nieuwe problemen creëren terwijl we de oude proberen op te lossen. Hij wees op de beperkende rol van fragmentatie in ons denken. We delen de wereld op in stukjes (om haar te kunnen begrijpen) en verliezen daardoor contact met het geheel. Door specialisering kunnen we elkaar niet ontmoeten. Mijn artistieke praktijk draait om deze multidisciplinaire ontmoeting. Vanuit een gedeeld belang probeer ik kennis en middelen beschikbaar te maken voor andere perspectieven. Residenties maken het mogelijk om mensen in de dynamiek van hun omgeving te ontmoeten. Van hieruit starten mijn artistieke onderzoeken, voorstellen en interventies.
Kunst moet innovatieve ruimte opeisen die nodig is om ons handelen te heroverwegen. De urgente vraagstukken waarmee we ons geconfronteerd zien vragen om zorgvuldige multidisciplinaire inzichten. De organisatiestructuur van onze marktgerichte samenleving belemmerd de mogelijkheid om elkaar op dit niveau te ontmoeten. Daarom zoek ik naar alternatieve vormen van 'organisatie' die buiten deze logica om kunnen functioneren. Deze artistieke praktijk vraagt ook om een ander waardesysteem binnen de kunsten zelf.
Tijdens mijn masterstudie aan het Sandberg Instituut in Amsterdam (2009 – 2011) ontdekte ik het filosofische werk van Alain Badiou. Hij spreekt over meerdere tijdelijke 'waarheden' en naast politiek, wetenschap en liefde beschouwt hij kunst als een belangrijke 'waarheidsprocedure'. Het academische idee van de autonome kunstenaar is hardnekkig en beperkte mijn mogelijkheden. Mijn artistieke praktijk laat zien dat bijzondere samenwerkingsverbanden juist kunnen leiden tot meer 'artistieke vrijheid'. Daarnaast krijgt de realisatie van kunst in dialoog met anderen direct betekenis in alledaagse situaties. Kunst als 'waarheidsprocedure' heeft daarmee een belangrijke journalistieke dimensie.
Als kunstenaar bouw ik bruggen tussen verleden, heden en toekomst. Dit zijn vaak complexe relationele trajecten die om tijd vragen. Met deze werkwijze onderscheid mijn werk zich van andere kunstpraktijken. De onafhankelijke expertise van kunstenaars maakt doorgaans geen onderdeel uit van het besluitvormingsproces over de vormgeving van onze leefomgeving. Daarom zet ik mij in om de positie van de kunstenaar te integreren in het maatschappelijke domein. Door op projectbasis les te geven bij academies probeer ik jonge kunstenaars te inspireren om buiten de eigen categorie betekenis te creëren. Tijdens langlopende projecten probeer ik lokale gemeenschappen kennis te laten maken met de mogelijkheden van contextafhankelijke kunst voor hun straat of wijk.
Deze website is o.a. verdeeld in werkzaamheden die in ontwikkeling zijn, projecten die zijn uitgevoerd of helaas nooit tot stand zijn gekomen. Dat sommige voorstellen niet zijn gerealiseerd maakt ze niet minder betekenisvol. De kunst die ik interessant vind moet andere perspectieven kunnen introduceren waar de oude hun betekenis hebben verloren en dat zijn complexe processen.
'Basiskamp Entre Nous 2014 - 2017' was bijvoorbeeld een maatschappelijk laboratorium bij Frederiksoord. Samen met mensen van Stichting KiK, de provincie Drenthe, de gemeente Westerveld, de Koninklijke Landmacht uit Havelte en heel veel vrijwilligers onderzochten we hier de mogelijkheden van 'de participatiemaatschappij'. Na afloop publiceerde ik een boek over dit realisatieproces.
'De Zetting 2018 - 2019' in de Brugse Poort kwam tot stand in samenwerking met het team van de Koer. Bewoners lieten vogelgeluiden vanuit hun huizen weerklinken in de straat. Samen brachten ze zo een ode aan de meertaligheid van deze wijk en onderzochten we inclusieve alternatieven voor het ontwerp van een universele straat.
Op dit moment richt ik me met 'Mission Dhuicque 2020 - 2023' op de herbestemming van het erfgoed van de voormalige Elektriciteitscentrale van Langerbrugge in België.
Met het team van Supergau voor hedendaagse kunst werk ik in het Oostenrijkse Lungau aan 'Conversation Pieces 2023'.
Wanneer u nog vragen heeft neem dan gerust eens contact met mij op.
Met vriendelijke groet,
Edwin Stolk
Foto: 'Uitzicht op de Elektriciteitscentrale van Langerbrugge', Langerbrugge, België 2021
Samenwerken? Stuur dan een email: info[at]edwinstolk.nl
[1] Jacques Rancière, Aesthetics and its Discontents, Cambridge 2009, p.24.